DE EERSTE WERELDOORLOG IN VICHTE

De inval

Vichte werd slechts bezocht door verkenningsbenden tot op 19 oktober 1914. Zelfs in het begin van september toen de Duitsers Frankrijk binnenvielen, rustte hun rechtervleugel op de Schelde en men zag slechts verkenningspatrouilles. Op  18, 19 en 20 oktober 1914 was het dorp overstroomd van troepen, 2 of 3 regimenten Saksen die bij Ieper moesten aanvallen. Er waren geen gevechten op het grondgebied van Vichte. Men had geen gewelddaden, moorden, brandstichtingen of bestraffingen te betreuren dankzij de kalme houding van de bevolking en de wijze samenwerking van burgerlijke en geestelijke overheid.

In augustus 1914 waren er dagelijks bedevaarten (100 à 200 parochianen) naar O.-L.-V. ter Ruste te Deerlijk, ook soms naar O.-L.-V. van Lourdes te Kortrijk en St.-Arnoldus te Tiegem. In september hielden de bedevaarten op door de bezetting van de Duitsers. Er werd dan dagelijks lof gedaan in de kerk, de rozenkrans gebeden en onder grote toeloop van volk in bedevaart gegaan naar de St.-Jozefskapel aan het einde van de Kerkdreef. De kerk was niet beschadigd door de inval en ook de goddelijke diensten konden doorgaan.

Tijdens de bezettingsjaren werd de kerk dikwijls in beslag genomen door de Duitsers voor hun katholieke dienst, en ook soms voor de protestantse dienst.  Dit gebeurde gewoonlijk zonder storing van de parochiale dienst.
De vrijheid van godsdienst was binnen de kerk gewaarborgd.  Er vonden geen betogingen plaats buiten de kerk.  De processies werden vervangen door boeteprocessies en de klokken werden stilgelegd; de berechtingen vonden plaats zoals voor de oorlog met licht en lantaarn tijdens de dag, maar ‘s nachts zonder bel of licht en soms onder begeleiding van een duitse soldaat.  Niemand mocht immers zonder toelating op straat tussen 8u ‘s avonds en 5u ‘s morgens.  In de kerk werden sermoenen gedaan zoals voor de oorlog.  De herdelijke brieven van de bisschop van Gent werden voorgelezen.

 Op 31 oktober 1916 werden ongeveer 50 werklieden van Vichte naar Kortrijk gebracht en van daar naar Frankrijk gestuurd als civielarbeider om er te werken aan het front van de Aisne, nabij La Fère.  Deze werklieden leden verschrikkelijk door honger, koude en mishandelingen van de Duitsers. Drie onder hen zijn als martelaar voor hun vaderland gestorven: Emiel Craeye, Julien Bekaert en Julien Windels. De anderen zijn volledig uitgeput één na één teruggekeerd in 1917. Later werden vele werklieden opgeëist om te werken in Deerlijk, Zwevegem, Menen, Komen en ook aan het front bij Ieper. Deze werklieden werden echter niet mishandeld en werden betaald. Er was echter wel het altijd aanwezige gevaar van geschut- en vliegersbommen.

De school ging regelmatig door, maar werd soms onderbroken door inkwartiering, zoals bijvoorbeeld in 1918 toen hier veel Duitse troepen verbleven om oefeningen te doen op het exercitieplein gelegen in Vichte, Ingooigem, Waregem en Deerlijk.  Vanaf het begin van de oorlog werd door de gegoede burgers hulp geboden aan de noodlijdenden, vooral door de dames Adolf en Paul Verhaeghe die drie maal per week soep uitdeelden aan een twintigtal families.  Later werden de liefdadigheidswerken beoefend onder het toezicht van de plaatselijke comiteit.

• De voeding werd gedaan door Dhr. Adolf Steverlynck
• De hulp aan de steunlozen of militairen werd betaald door Dhr. Adolf Steverlynck
• De hulp der werklozen
• De hulp van buitengewone noodlijdenden
• De hulp van oorlogswezen
• De volkssoep
• De schoolsoep voor kinderen

In deze werken onderscheiden zich Dhr. Paul Verhaeghe, voorzitter van de commiteit en Dhr. Adolf Steverlynck, ziel van alles.  Ook de dames Adolf en Paul Verhaeghe stelden zich ten dienste van de bedeling van de volks- en schoolsoep.

Ontruiming

Bij de ontruiming was Vichte het toneel van hevige gevechten. Toen op 18 en 19 oktober 1918 de bondgenoten de Leie naderden, waren de Duitse troepen met hun artillerie en bagage massaal aanwezig in Vichte.  Zware kanonnen, tractors en vrachtwagens vulden de straten van het dorp.  Op verscheidene plaatsen stonden kanonnen opgesteld dewelke van tijd tot tijd effectief afgevuurd werden. Op 19 oktober trokken deze kanonnen en bagage af over Ingooigem naar Tiegem en Kluisberg.  Vele troepen trokken door Vichte uit de richting van Deerlijk naar de Schelde toe.  ‘s Avonds zat de kerk vol met duits voetvolk, maar na 5 minuten al kregen zij het bevel verder weg te trekken richting Ingooigem.  Het station was totaal verlaten en de spoorweg ondermijnd. De nacht was rustig, niettegenstaande er nog vele soldaten in de huizen waren. Op zondagmorgen 20 oktober kwam de slag over als een verrassing. Om 8 uur zag men alle soldaten ter plaatse en de ganse duitse frontlijn vluchtten het veld in.

De Engelse bondgenoten waren op 20 oktober om 1 uur ‘s nachts de Leie overgestoken op vele plaatsen tussen Kortrijk en Ooigem. Ze bezetten al het vlakke land tussen Vichte en de Leie zonder grote tegenstand ondervonden te hebben. Zij veroverden het station in Vichte en de westkant van ons dorp om 9 uur ‘s morgens. De oostkant en de “Plaatse” bleef in handen van de Duitsers. De Vichtebeek lag tussen de twee fronten gedurende twee dagen, van 20 oktober 9u tot 22 oktober ook 9u ‘s morgens. De Duitse bezettende macht was klein in aantal (ongeveer 500 soldaten). Deze troepen waren echter vers aangekomen ter verdediging. Ze waren voorzien van talrijke machinegeweren en lichte kanonnen en werden ondersteund door zwaar geschut opgesteld te Otegem, Tiegem, Anzegem en Kluisbergen. Gedurende deze twee dagen werd er hevig geschoten zonder grote verandering van plaats. Verschillende keren lag de “Plaatse” onder een trommelvuur van de Engelsen, een oorverdovende hagel van obussen dat wel 1 tot 2 uur aanhield. Alle inwoners verborgen zich in hun kelders. Drie personen werden gedood in hun huis, doch er werd niemand getroffen in de kelders. Op 22 oktober ontruimden de Duitsers de “Plaatse” en trokken ze achteruit op de hoogten ten oosten van Vichte, ong. een kilometer van de “Plaatse”.  De Wijnsberg werd veroverd na 3 bloedige handgevechten waarbij misschien wel 100 Duitsers en evenveel Engelsen sneuvelden. Op 23 oktober vluchtten de meeste Vichtenaren richting Kortrijk en Harelbeke. De kerk werd getroffen door 10 tot 12 obussen. Ze kon de eerste keer terug in gebruik genomen worden op zondag 2 november. Ze werd hersteld met planken, stroo en terrepapier.

De volgende huizen waren geheel vernield:

• Benjamin Vandemeulebroucke
• Aloïs Gabriëls
• Weduwe Laevens
• Jules Bovijn
• Alfons Vaneeckhout
• Meester Viaene
• Hippoliete Vanhoutte
• Jules Beyls

De burgerslachtoffers waren Remi Baert, Blondina en Godelieve Vandendriessche, Achiel Verschuere, Alida Vererfve, Remi Seynaeve (gas) en Aloïs Vandecasteele (op zijn land door een bom). Achteraf stierven nog ong. 25 mensen buiten Vichte ten gevolge van gas of ontroering.

De gesneuvelde soldaten waren:  Alfons Wolfvelde, Adolf Vaneeckhout, Richard Vandevyvere, Leopold Vercaempst en Joseph Decock.

Op kermismaandag, 22 september 1919 werd in de parochiale kerk van Vichte een rouwdienst gehouden tot lavenis der zielen van de gesneuvelde soldaten, de gemartelde civielarbeiders en de mensen die verongelukt waren bij de terugtrekking van de Duitsers. Verheven taal, zielroerende gedachten bewogen de menigte tot tranen toe.

Na de oorlog werd op een terrein op de wijk Olekenbos een Engels kerkhof aangelegd. 65 Engelse soldaten die sneuvelden in Vichte vonden er hun laatste rustplaats, alsook 138 anderen die in de omgeving van Vichte waren gesneuveld. Eén Engelse luitenant werd begraven op het gemeentelijk kerkhof. In juni 1933 werden 32 gesneuvelden die op het kerkhof in Zwevegem begraven lagen, naar Vichte gebracht. Ook de Engelse luitenant werd op het Engels kerkhof bijgezet. In mei 1940 sneuvelden in Vichte nog eens twee Engelsen. Deze werden eerst ter plaatse begraven en later ook overgebracht naar het Engels kerkhof.  In totaal rusten op het Engels Kerkhof bijgevolg 238 soldaten, waaronder 61 onbekenden.

Bron: Van der Vichte, Léonard Blockeel