Uncategorized

Vichte in de geschiedenis door Brecht Dewaele - Heruitgave van het boek van Leonard Blockeel (1975)

Het boek kan worden aangekocht (prijs: 30 euro) bij:

  • Hubert Lanneau, Populierenlaan 5, 8570 Vichte (tel.056/774228)
  • Immo Vincent Van Parijs, Vichteplaats 13, 8570 Vichte (tel.056/293030)

1119. In tegenstelling tot de oudere buurvestigingen van de Frankische grondbezitters Ingwi (Ingooigem), Tiabod (Tiegem) en Ansold (Anzegem), heeft Vichte een precieze geboortedatum.
Bovendien kent het levensverhaal van het dorp, sinds die bijzondere stichting 900 jaar geleden, heel wat markante en kleurrijke protagonisten.
Wie was ridder Goswin, die het zo goed deed met graaf en bisschop dat hij de prestigieuze titel van “eerste erfachtig maarschalk van Vlaanderen” kreeg?
Wat is er geworden van die geslepen baljuw De Cock nadat hij pastoor Mussele uit het dorp liet bannen? En waarom reikte de faam van de gebroeders Steverlynck tot het verre Argentinië?
In 1975 verrichte Leonard Blockeel al baanbrekend werk met de publicatie van ‘van der Vichte’, het begeesterende resultaat van decennialang nauwgezet graven in het verleden van het dorp.
Deze eigentijdse en rijk geïllustreerde publicatie plaatst Blockeels nalatenschap én het levensverhaal van Vichte nu in de grotere wereldgeschiedenis. Want ook de Eerste Kruistocht (1096), het Concilie van Trente (1545) en de veroveringszucht van Lodewijk XIV (17de eeuw) hadden immers invloed op het bewogen wedervaren van de Vichtenaren.
Een uitgave van ‘heemkundige kring ‘De Spinspoele’

 

Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

Ingooigem, Tiegem, Anzegem zijn plaatsen waar zich vanaf de 5de eeuw de Germaanse families van Ingwi, Tiabod en Ansold vestigden, en vanuit die nederzettingen ontwikkelden zich verder woonkernen. Vichte (oorspronkelijk Vehta, Fifta) daarentegen is een dorp dat, op een bepaalde datum gesticht werd, in dit geval door een gereputeerde ridderfamilie uit Petegem (bij Oudenaarde). Als dat geen eer is!

Wat de graven van Vlaanderen in de middeleeuwen vooral nodig hadden, wilden ze in woelige tijden stand houden, was prestige, trouwe ridders en een goede verstandhouding met de kerk. Daarom sloot graaf Robrecht II een bondgenootschap met de aartsbisschop van Reims, die destijds het bisdom Doornik bestuurde. Hij schonk de monniken van Saint-Thierry bij Reims in 1090 een stuk grond aan de westelijke oever van de ‘Fifta’, de huidige Kasselrijbeek. Ze begonnen daar een klooster te bouwen, maar dit werd geen succes: 6 jaar later bleef er slechts een ruïne over. Gelukkig voor Vichte verschenen even later de heren van Peteghem op het toneel.

Graaf Robrecht II nam vanaf 1096 deel aan de eerste kruistocht. Samen met Godfried van Bouillon veroverde hij Jeruzalem, vandaar zijn eretitel ‘Robrecht II van Jeruzalem’. Ingelbert IV van Peteghem vocht met hen mee. Hij had zich trouwens eerder al onderscheiden in de strijd tegen Ename, dat deel was van het Heilig Roomse Rijk. Zijn jongste zoon, Goswin, koos net als zijn vader voor een leven als ridder in dienst van de graaf.

Boudewijn VII, opvolger van Robrecht II in 1111, beloonde Goswin van Peteghem door hem een stuk grond, deze keer op de rechteroever van de Fiftabeek te schenken. Goswin begon de grond te ontginnen en bouwde voor zichzelf wellicht een houten verdedigingstoren op een kunstmatige heuvel (een ‘motte’). Veel later werd die dan uitgebouwd tot het unieke mottekasteel dat we nu kennen. Vrij snel kreeg Goswin al de prestigieuze titel ‘eerste erfachtig maarschalk van Vlaanderen’.

Goswin liet meteen ook, met de hulp van monniken uit Reims, een natuurstenen zaalkerkje met klokkenmuur bouwen, naar Frans model. Klokken waren oorspronkelijk ophangen in een dikke muur i.p.v. een toren (die werd pas later vervolledigd in hout). Nu vind je dergelijke kerkjes alleen nog in het Zuiden van Frankrijk. In 1119 erkent Lambertus, bisschop van Noyon en Doornik, in een oorkonde de kerk van Goswin als de nieuwe parochiekerk van het dorp Vehta.

Het was een ‘eigenkerk’, wat toen uitzonderlijk was. Dit verhoogt de status van de heer. De heer had zijn zeg in de benoeming van de pastoor en de kerk mocht het grootste deel van zijn inkomsten behouden. Hiertegen protesteerde destijds Erpolfus, de toenmalige deken en pastoor van Ingooigem, want hij kreeg geen rechten op deze nieuwe ‘eigenkerk’ op zijn grondgebied…

Dit jaar vieren we dus met gepaste trots het 900 jarig bestaan van een uniek dorp en unieke parochie! Het boek ‘van der Vichte’ van Leonard Blockeel wordt opnieuw uitgegeven en in het kermisweekend 5-6-7 juli worden tal van feestelijkheden georganiseerd.

Pol Ostyn

Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

Episode 1

 In 2019 blaast ons dorp 900 kaarsjes uit! Om deze nakende verjaardag met de gepaste luister en eerbied tegemoet te treden, duikt heemkundige kring De Spinspoele de komende maanden in de  Vichtse onstaansgeschiedenis en achterhaalt ze wat enkele mensen heeft gedreven om zich op deze specifieke plaats – langs wat later de Kasselrijbeek zal worden genoemd, in de schaduw van Pareel- en Klijtberg – te vestigen, kinderen te krijgen en er economisch leven te ontwikkelen. Want, hoe gaat dat precies, een dorp stichten? En waarom in godsnaam hier, op nauwelijks een paar honderd meter van waar vandaag dit stukje wordt gepleegd. Onze trouwe lezers zullen samen met ons ontdekken dat de geboorte van Vichte nogal wat voeten in de aarde had en allerminst zonder slag of stoot is verlopen. Deze wonderlijke geschiedenis zal ons ook ver buiten de dorpsgrenzen leiden: naar Gent, Denemarken, het Heilig Land en – dit zal de Vichtenaren misschien nog het minst verbazen – ook de Champagnestreek. In deze eerste episode keren we evenwel terug naar het land tussen Leie en Schelde in het jaar 1000, de maagdelijke bakermat waarin Vichte honderd jaar later het levenslicht zal zien.

Episode 2

Naar aanleiding van 900 jaar Vichte van ons dorp brengt de heemkundige kring De Spinspoele de opmerkelijke ontstaansgeschiedenis van ons wonderlijke dorp in herinnering. In april konden trouwe lezers al vernemen hoe bij aanvang van het tweede millennium (anno 1000) het eens onmetelijke Methela-woud tussen Leie en Schelde allengs gerooid, ontgonnen en door landbouwers bevolkt werd om de grenzen van het Graafschap Vlaanderen te versterken en de almaar groeiende steden van voedsel en bouwmaterialen te voorzien. De bosrijke oevers van de Fifta-beek – eens de levensader van ons dorp – bleef toen evenwel nog ongerept en ongeschonden.  In een tweede episode leren we evenwel hoe de laffe moord op een katholieke Deense koning – nota bene in een kerk in Odense – hier abrupt verandering in bracht en een kettingreactie in gang zette die leidde tot de opgemerkte komst van een schaar monniken uit Reims. Hun beschavingsijver resulteerde rond 1090 in een eerste, uiterst rudimentaire volksplanting ter hoogte van het huidige Beukenhof. Deze naamloze nederzetting was dan wel geen lang leven beschoren, maar luidde de start in van blijvende menselijke aanwezigheid op het Vichtse territorium. 

 

Continue Reading

Nieuwste tijd (19e eeuw - 1945)

“Les Trois Dames de Gand”   H 1,32 m ; L 1,05 m

Het raadsel ontsluierd

Het verhaal had de allure van een stadslegende. Een intrigerend en ongemeen hardnekkig gerucht dat sinds jaren tussen liefhebbers en prominenten in Vichte de ronde deed. Was het waar dat de wereldberoemde Franse schilder Jacques-Louis David een goede honderd jaar eerder drie vrouwen uit het dorp op doek had vereeuwigd? En indien het geval, hoe kwam het dan dat niemand er het fijne van wist? Men verwacht immers toch dat mensen met een geslaagd en prestigieus portret van een vermaard kunstenaar naar buiten treden, of op zijn minst in de kijker lopen. Ging het echt wel om een sterk maar authentiek verhaal of had de geschiedenis, zoals zo vaak bij mondelinge histories, de vertellers eens te meer misleid of verward? Continue Reading

Recente tijd (vanaf 1945)

Een bezoek aan het stijlvol ingerichte café Den Hert op Vichteplaats doet niets de stamgasten aan een succesvolle wielercarrière herinneren. George Furnière, vader van Johan, huidige uitbater met zijn moeder Cécile behoorde in de vijftiger jaren immers tot de elite van het cyclocross legioen. Om één of andere duistere reden werd hij door de bekenden “Jobbie” genoemd, de naam die zijn zoon gewillig overnam. Continue Reading

Algemeen

De oudste vemelding als “Vebta” (verkeerde kopie van Vehta) dateert van 1119. In dat jaar erkent Lambertus, bisschop van Noyon en Doornik, de kerk die ridder Goswin op de nieuw ontgonnen grond “Vebta” gebouwd heeft als parochiekerk. Continue Reading

Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

Het Harelbeekse woud (Methelawoud tussen “Viva”– en “Fifta”-beek of forestum Methela vermeld in de 10de eeuw) was eigendom van de graaf van Vlaanderen. Het Methelawoud en het Feretbos werden doorsneden door de al in 965 genoemde “Fifta”-beek, die vanaf de 11de eeuw de grens vormde tussen de kasselrijen van Kortrijk en Oudenaarde.

Continue Reading
Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

De heerlijkheid Vichte die als basis dient voor de huidige gemeente Vichte komt tot stand wanneer een telg uit het huis van Petegem, Goswin genaamd, omstreeks 1100 een partij bos op de oostelijke oever van de Fifta (Vichtebeek) in leen krijgt van de Graaf van Vlaanderen Robrecht II. Goswin laat het bos rooien, bewerkt de grond en bouwt voor 1114 een kerkje (de Oude Kerk) voor z’n medewerkers.
Vandaar ook z’n naam: Goswin van Nieuwkerke. Wanneer hij omstreeks 1140 verschijnt als Goswin de Vehta, komt de naam Vichte echt in zwang.

Continue Reading

Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

Kort voor 1100 kreeg een jongere zoon uit het belangrijke adellijke huis van Petegem (Oudenaarde) van de graaf van Vlaanderen een flink stuk bos in leen, gelegen aan de westkant van het Oudenaards gebied. Het werd daar begrensd door de Fifta of Vichtebeek, en strekte zich ook uit op een deel van Otegem, Ingooigem, Tiegem, Kaster, Anzegem en Waregem. Continue Reading

Nieuwe tijd (16e - 18e eeuw)

Van de hofstede “ ‘t Groot Pachtgoet” is geen spoor meer van te bekennen. Ze behoorde tot het foncier van de heerlijkheid dwz dat de hoeve tot het patrimonium van de heer behoorde. Deze baatte de hoeve niet zelf uit, zoals bvb het Neerhof van het kasteel, maar ze werd in pacht gegeven samen met medegaende partijen van lande. Continue Reading

Nieuwe tijd (16e - 18e eeuw)

In “20 Zuidwestvlaamse hoeven I” meent de auteur Philippe Despriet dat het Schaliënhof de enige historische hoeve is die Vichte rijk is. Niets is echter minder waar! Zo ligt oa, vlakbij dat zelfde Schaliënhof een hoeve die historisch heel wat belangrijker is. 

Continue Reading

Nieuwe tijd (16e - 18e eeuw)

De verkaveling “Schaliënhof”, gelegen ten noorden van de Beukenhofstraat (vroeger Heirwegh van Cortryck naer Audenaerde), wordt ten oosten begrensd door de Deerlijkstraat (vroeger de straete van den Upstal), ten zuiden door de verkaveling langs de Beukenhofstraat, ten westen door de Lendedreef (vroeger dreve ten Hoye geheten) en ten noorden door de Krekelheedstraat (vroeger Crekelheet) en de Deerlijkstraat (vroeger straete loopende naer Deerlyck). Continue Reading

Middeleeuwen (vanaf 500-1500)

De patroon van de parochie Vichte, tevens 2de patroon van de kerk, de Heilige Theodoricus (Diederik, Saint-Thierry), krijgt tot in 1967 (zie bron “Nova Terra que dicitur Vebta”) van geen enkele auteur waar hij recht op heeft. Bij het vervangen van het in 1918 stukgeschoten brandraam in het hoogkoor, zag men zelfs de kans de Heilige Theodorus (Theodoor) af te beelden, met eronder S. Theodoricus. Deze verkeerde uitbeelding boven de goede naam is aan de glazenier toe te schrijven. Continue Reading

Algemeen

Vichte is een van de weinige parochies waarvan met zekerheid kan zeggen wanneer ze werd opgericht. Dit is dankzij de oorkonde ingeschreven in het cartularium van de Sint-Diederiksabdij bij Reims. Continue Reading

Algemeen

De dorpskermissen waren vroeger zo onontbeerlijk voor de gewone man als het “smout” op zijn boterham. Het waren dagen waar men er eens “uit” was. Van oorsprong zijn de kermissen kerkelijke feesten eigen aan ieder parochie. Men vierde de verjaardag van de wijding van de kerk (grote kermis) en het naamfeest van de patroonheilige (kleine kermis). In de streek spreekt men gewoonlijk over de ommegang, wanneer de kleine kermis bedoeld wordt.

Continue Reading

Algemeen

Voor het einde van de 19e eeuw was er in Vichte nauwelijks sprake van handel en nijverheid omdat iedereen er leefde van de landbouw, ook winkeliers en herbergiers waren meestal “landsman”. Armoede was te Vichte troef. Zelfgesponnen vlas moest in de winter al te vaak aangewend worden om schulden, gemaakt in de winter, af te betalen. Continue Reading

Geschiedenis van Vichte

In 1807 gaven de Franse heersers bevel aan de plaatselijke autoriteiten om een lijst op te maken van de in de gemeente bestaande drankgelegenheden. De lijst moest vooral de naam van de uitbater vermelden en men moest ook opgeven of ze van goede zeden en betrouwbaar waren. Te Vichte kregen geen herbergiers slechte punten en ze mochten dus hun herberg verder uitbaten. Continue Reading

Geschiedenis van Vichte

Na vier jaar gevechten in modderige loopgraven slaagden de Geallieerden op 28 september 1918 erin een doorbraak te forceren en door te stoten in oostelijke richting. Na een oponthoud van ongeveer tien dagen aan de Flandren I Stellung (1)werd het Geallieerde eindoffensief verder gezet. Twee dagen later werden de Leieboorden bereikt. Samen met de vaart Bossuit-Kortrijk vormde deze ‘natuurlijke’ hindernis de Hermann-Lys Stellung, een eerder zwak uitgebouwde verdedigingslijn. Continue Reading

Geschiedenis van Vichte

Waar komt de naam Pareelstraat vandaan ?

In 1980 was men in de fusiegemeente Anzegem aan een algemene herziening van de straatnamen toe. In de eerste plaats moesten de straatnamen die in meer dan één gemeente voorkwamen onder handen genomen worden. In de regel bleef de meest bewoonde straat haar naam behouden, terwijl de andere straat (straten) een nieuwe naam werd toebedeeld. Continue Reading

Geschiedenis van Vichte

Voor de Franse overheersing lagen er op Vichte zes heerlijkheden. De belangrijkste was de heerlichede vander Vichten, die 3/4de van de parochie besloeg. Twee van de op Vichte gelegen achterlenen hadden zelf ook heerlijke rechten en waren dus ook heerlijkheden: WOESTIJNE (met als foncier ‘t Duivelsveld, het sportveld bij de gemeenteschool) en SINTE DIERK (met als foncier de verdwenen hoeve tussen Beukenhofstraat en Olekenbosstraat, vroeger o.a. fabrieksgebouw Mekeirle). Verder lag op Vichte nog een deel van de heerlijkheid van HOUFSTRAETE bij de grens met Deerlijk, links en rechts van de Knokstraat. Langs de Olekenbosstraat tenslotte lagen PLANCKE en OVERACKERE, beide achterleen van Noortassche (Deerlijk). Continue Reading

Keizer Karel

Feestplaats

Inplanting van de feestelijkheden op het Oud Kasteel. Het feest ging door op het binnenplein van het kasteel. Alle ruimte werd zo volledig mogelijk benut.

Feestlocatie inplanting
Gedetailleerd programma
Tijdslijn

De wereld

Columbus zoekt een westelijke weg naar Indië en ‘ontdekt’ Amerika. Hij zet voet aan wal op het eiland Hispaniola, het huidige Haïti en de Dominicaanse Republiek.

Het rijk

Filips de Schone en koning Hendrik VII van Engeland tekenen het Magnus Intercursus waarmee de handelsbetrekkingen tussen de Nederlanden en Engeland hersteld worden.

Vichte

De heerlijkheid Vichte is 120 bunder groot (ongeveer 1,6 km²), waarvan de helft bos. Verschillende kleinere heerlijkheden in Tiegem, Ingooigem, Anzegem en Otegem zijn achterlenen van de heerlijkheden.  Het dorp maakt deel uit van het rechtsgebied van de kasselrij Oudenaarde.

Tijdslijn

De wereld

Vasco De Gama rondt de Kaap de Goede Hoop en vaart als eerste rond Afrika

Het rijk

Vichte

Tijdslijn

De wereld

In het Duitse Nürnberg vindt Peter Henlein het eerste zakhorloge uit. Het uurwerk is draagbaar maar niet erg precies!

Het rijk

Keizer Karel wordt geboren in Gent. Hij is zoon van  Filips de Schone en de Spaanse kroonprinses Johanna de Waanzinnige

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Leonardo Da Vinci schildert de Mona Lisa, toen gekend onder de naam La Gioconda.

Het rijk

Vichte

Tijdslijn

De wereld

In Rome wordt begonnen met de bouw van de Sint-Pietersbasiliek, de grootste kerk van de wereld. Ten behoeve van de bouw ontstaat een aflaathandel: zondaars verkrijgen de kwijtschelding van zonden in ruil voor betaling.

Het rijk

De latere keizer Karel V, amper zes jaar oud, wordt bij het plotselinge overlijden van zijn vader, Filips de Schone, vorst van de Nederlanden. Het regentschap wordt echter uitgeoefend door diens dochter, Margaretha van Oostenrijk die in 1507 landvoogdes wordt.

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Desidirius Erasmus schrijft met ‘Lof der Zotheid’ een bijtende satire op zijn eigen tijd.

Het rijk

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Het rijk

Vichte

Bij zijn intrede in Gent slaat de jonge aartshertog Karel zijn trouwe aanhanger  Jacob van der Vichte tot ridder.

Tijdslijn

De wereld

Het rijk

De jonge Karel volgt zijn gek verklaarde moeder op en wordt Koning van Spanje. Carlos V.

Vichte

Op 28 mei 1516 ontvangt Jacob van der Vichte de nieuwe Koning van Spanje op zijn kasteel te Vichte.

Tijdslijn

De wereld

Luther timmert 95 stellingen op de kerkdeur van Wittenberg en laakt de wantoestanden in de Kerk. Begin van de protestantse beweging. 

Het rijk

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Hernan Cortez begint aan de verovering van het Aztekenrijk (Centraal-Amerika) in naam van de Spaanse kroon.

Het rijk

Karel wordt keizer gekroond van het Heilig Roomse Rijk. Hij staat nu aan het hoofd van een rijk “waar de zon nooit ondergaat”. 

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Adriaan Floriszoon Boeyens, voormalig mentor van Karel V, wordt benoemd tot paus. Adrianus VI is tot op heden de enige paus uit de Nederlanden 

Het rijk

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Het rijk

De Spaanse kroon stelt de inquisitie in als hard antwoord op het ontluikende protestantisme. Nog geen jaar later worden op de Markt van Brussel de eerste 'ketters ' verbrandt.

Vichte

Tijdslijn

De wereld

Het rijk

Vichte

Florentine Wielant, de echtgenote van Jacob Van der Vichte overlijdt. Ze wordt begraven onder een prachtige koperen grafplaat in de Oude Kerk van Vichte.

Tijdslijn

De wereld

De beroemde Vlaamse schilder Pieter Breughel de Oudere wordt geboren

Het rijk

Frankrijk verliest oorlog tegen Heilig Roomse Rijk en moet afstand doen van grote delen van huidige Noord-Frankrijk (Artesië en Kroon-Vlaanderen)

Vichte